Een veelgehoorde mythe is dat hoogbegaafde kinderen cognitief erg voorlopen, maar sociaal gezien vaak achterlopen op hun leeftijdsgenoten. Nu is het waar dat asynchrone ontwikkeling een veel voorkomend verschijnsel is bij hoogbegaafde leerlingen, maar dat betekent niet dat het altijd de sociale ontwikkeling die achterloopt.
Sociale vaardigheden leer je al doende. Als je jong bent, ben je nog ongeremd en spontaan en op dit ongeremde, spontane gedrag krijg je reacties uit je omgeving. Deze reacties kunnen positief of negatief zijn. Zo leer je wat ‘werkt’ en wat niet werkt. Als je min of meer hetzelfde bent als de kinderen in je omgeving vind je relatief gemakkelijk een plek waar je met de weinig aanpassing genoeg positieve feedback krijgt.
Grotere aanpassingsdruk
Hoogbegaafde kinderen zijn echter anders bedraad bent – hebben andere interesses, vaak een grotere intensiteit, andere verwachtingen, etc. – en daardoor zijn hun spontane uitingen ook anders. Vaak niet passend. Je zult je veel vaker negatieve reacties op je authentieke zelf krijgen – onbegrip, afwijzing, spot. Door je gevoeligheid merk je bovendien meer signalen op en komen ze harder binnen. Gevolg is dat je jezelf sterker moet aanpassen om genoeg positieve feedback te krijgen.
Maar dit aangepaste gedrag, deze aangepaste sociale jij, staat ver af van wie je eigenlijk bent. Bovendien verschillende de sociale codes per sociale omgeving, en veranderen deze codes ook nog met het opgroeien. Omdat je anders in elkaar zit kun je niet op je eigen sociale intuïtie vertrouwen, zoals ‘normale’ kinderen dat vaak wel kunnen.
Je moet dus voortdurend in de gaten houden hoe je je moet gedragen om niet buitengesloten of afgewezen te worden en speelt dus vaak een rol die niet niet reflecteert wie je echt bent. Je kunt weinig spontaan gedrag vertonen en ook niet oefenen met jezelf zijn in sociale contexten.
Natuurlijk word je daar sociaal onzeker van en kun je gemakkelijk houterig overkomen! Dat betekent echter niet dat je als hoogbegaafde sociaal gezien achterloopt. Of dat hoogbegaafden per definitie sociale krukken zijn. Het betekent slechts dat je sociale omgeving niet past bij hoe je in elkaar zit.